Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ
το αριστούργημα του Αύγουστου Στρίντμπεργκ
Δεσποινίς
Τζούλια (Fröken Julie) (1888)
Σκηνοθεσία:
Μαρία Μπαλτατζή
Κάθε
Παρασκευή
από 13 Οκτωβρίου έως & 15
Δεκεμβρίου (10 παραστάσεις)
Ακατάλληλο για ανηλίκους
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Σημείωμα Σκηνοθέτιδας
Η Δεσποινίς Τζούλια, κατατάσσεται στα νατουραλιστικά έργα του Στρίντμπεργκ,
δηλαδή έργο στο οποίο είναι καθοριστική η καταλυτική επίδραση του κοινωνικού
περιβάλλοντος στη διαμόρφωση του ψυχισμού και των παθών του ατόμου, υπό το
πρίσμα μιας ντετερμινιστικής προσέγγισης, έτσι όπως ορίστηκε κατά βάση από το νατουραλιστικό
κίνημα με προεξάρχοντα τον Αντρέ Αντουάν. Ωστόσο η ανάλυση, εμβάθυνση και
διάσπαση του «Εγώ» διαρρηγνύει χωρίς προσχήματα τα στεγανά του όποιου
«καθαρόαιμου» νατουραλισμού. Περαιτέρω, έκδηλη-κατά
την άποψή μου- είναι η παρουσία
στοιχείων της αρχαίας τραγωδίας. Η δομή του έργου, για παράδειγμα, ακολουθεί
τον αριστοτελικό «κανόνα των τριών ενοτήτων». Ενότητα μύθου, δηλαδή ένα σημαντικό
γεγονός (γιορτή υπηρετικού προσωπικού). Ενότητα τόπου, δηλαδή ίδιο τόπο δράσης
(κουζίνα αρχοντικού). Ενότητα χρόνου, δηλαδή η δράση πραγματώνεται εντός
εικοσιτετραώρου (τη νύχτα του ηλιοστασίου στις 23 Ιουνίου και μικρότερη νύχτα
του χρόνου). Ως προς την ουσία, ο Ζαν και η Τζούλια δεν εκπροσωπούν
«χαρακτήρες» αλλά αέναες δυνάμεις που καθορίζουν την ανθρώπινη φύση με τρόπο
καταλυτικό και τελολογικό. Επιθυμία, καθήκον, έρωτας, πάθος, μίσος, ζήλεια,
εγωισμός, αλαζονεία, φιλοδοξία, εξουσία, αγωνία, αδιέξοδα, απελπισία, απόγνωση,
πτώση και τελικά τραγική κατάληξη,
απαραίτητη συνθήκη της αρχαίας τραγωδίας.
Στην
κεντρική ηρωίδα, την «γαλαζοαίματη» Τζούλια, ικανοποιούνται και οι πέντε
συνθήκες της τραγικής περσόνας, δεδομένου ότι η ηρωίδα πάσχει εξαιτίας μιας
αναπόφευκτης μοίρας(αμαρτίες γονέων) , σφάλλει(σεξ με κατώτερό της λόγω υπερβολικής
αυτοπεποίθησης και αλαζονείας (ύβρις),
έρχεται αντιμέτωπη με δυνάμεις υπέρτερες (καταγωγή, φύλο), βρίσκεται στην
ανάγκη να επιλέξει ανάμεσα σε δύο λύσεις που και οι δυο θα την πληγώσουν(φυγή
με κατώτερό της ταξικά ή αυτοκτονία) και τέλος μεταπίπτει από την ευφορία στη
δυστυχία. Σαν μια γνήσια τραγική ηρωίδα συγκρούεται με τη Μοίρα, τη Θεία Δίκη,
τους ανθρώπους, τον εαυτό της και συντρίβεται. Η έννοια της τραγικότητας
συμπεριλαμβάνει και τη μεταβολή της, δηλαδή τη μετάβαση από την άγνοια στη
γνώση, μέσα από την εμπλοκή της σε αντιφατικές καταστάσεις, τρομερά διλήμματα
και αδιέξοδα και τις συνακόλουθες συνέπειες αυτών των καταστάσεων με ενοχή, ψυχική
οδύνη, μοναξιά, συντριβή(ερινύες),
λύτρωση (ευμενίδες). Έτσι έρχεται η κάθαρση μέσα από την αυτοχειρία. Η
αυτοκτονία της ωστόσο δεν συντελείται επί Σκηνής, άλλο ένα δείγμα κλασικής και
ουχί νατουραλιστικής αντιμετώπισης του θανάτου, αφού η αρχαία τραγωδία είναι
αυτή που δεν επιτρέπει να πεθαίνουν οι ήρωες επί Σκηνής.
Ένα σκηνικό, δύο φύλα, τρία
πρόσωπα. Ένας άνδρας, ο Ζαν και δύο γυναίκες, η Τζούλια και η Κριστίν. Τρείς
διαφορετικοί ψυχισμοί με άλλα «θέλω» και με κανένα ουσιαστικό, βαθύ κοινό
ενδιαφέρον να τους ενώνει. Μόνος συνδετικός κρίκος οι μεταξύ τους σχέσεις
«εξουσίας». Στο αριστουργηματικό αυτό μονόπρακτο ψυχόδραμα και μία από τις
κλασικότερες θεατρικές μελέτες της λειτουργίας και της πάλης των κοινωνικών
τάξεων και των δύο φύλων, οι ήρωες οδηγούνται σε μία ακραία αναμέτρηση. Η
αντιμαχία, ωστόσο, δεν περιορίζεται ανάμεσα στα δύο φύλα και στις κοινωνικές
τάξεις, όπως τουλάχιστον πρωτοπαρουσιάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο
Στρίντμπεργκ-ο ασυναγώνιστος αυτός δόκτωρ της ψυχολογικής ανάλυσης-χειρίζεται
το ψυχολογικό νυστέρι του αριστοτεχνικά, χρησιμοποιώντας το σαν έναν
μεγεθυντικό φακό, μέσα από τον οποίο παρακολουθούμε βήμα-βήμα τις δονήσεις και
τους σπασμούς που ακολουθούν την κατακόρυφη κατάδυση μιας υπό διάλυση Ψυχής στη
διαδικασία του ψυχικού κατακερματισμού της και μέσω αυτής, μια υπό διάλυση
κοινωνική τάξη και τις εγγενείς παθογένειες μιας άλλης ανερχόμενης τάξης. Το
συμβολικό υφαίνεται με το πραγματικό τόσο σφιχτοδεμένα που αδυνατούμε να τα
ξεμπερδέψουμε.
Πρόκειται για ένα έργο εμβληματικό
για την παγκόσμια δραματουργία, συμβολικό, πολυεπίπεδο (ψυχολογικό, κοινωνικό, ταξικό,
σεξουαλικό, φεμινιστικό), σκληρό
και «αδιάντροπο» στην πλοκή και στη γλώσσα, άκρως πρωτοποριακό για την εποχή
του χαρακτηρίστηκε «ανήθικο», δέχθηκε σφοδρή επίθεση και ξεσήκωσε πλήθος
αντιδράσεων προκαλώντας σκάνδαλο όταν δημοσιεύθηκε το 1888. Κι’ αυτό γιατί μέσα
από την πολύπλευρη κι επίπονη διαδικασία της στριντμπεργκικής παρατήρησης της
φύσης, της ψυχικής παθολογίας των ανθρώπων και των αντιδράσεών τους,
συγκρούονται μέχρι τελικής πτώσεως σ’ έναν τελετουργικό, ανελέητο και αβυσσαλέο
αλληλοσπαραγμό, όλες οι ανθρώπινες εκφάνσεις. Η αριστοκρατική με την λαϊκή τάξη,
το αρσενικό με το θηλυκό φύλο, η λογική με το ένστικτο, η πραγματικότητα με την
ψευδαίσθηση και το όνειρο, η προσωπική αλήθεια με την υποκρισία, η ευαισθησία
με τον κυνισμό, τα ευγενή ιδεώδη με την «πάση θυσία» επιβίωση, η θρησκεία με
τις αντιφάσεις της, η χριστιανική ηθική με την ανάγκη για επιβίωση, το καθήκον
με την επιθυμία, το ένδοξο παρελθόν με το παρακμιακό παρόν, το συνειδητό με το
ασυνείδητο, η συνειδητή φιλοδοξία για κοινωνική ανέλιξη με το υποσυνείδητο
κόμπλεξ της ταπεινής καταγωγής (επηρεασμός από τις ψυχαναλυτικές θεωρίες του
Φρόυντ), το κοινωνικό status με την τραγικότητα της ανθρώπινης
αυτοκαταστροφικής φύσης, το σεξ με την ανάγκη να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε,
η ανάγκη να εξουσιάσουμε με την ανάγκη να υποταχθούμε, το «είναι» με το
αδιέξοδο της «ανυπαρξίας», η ζωή με το θάνατο…
Για την
ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ
Μαρία
Μπαλτατζή
Ερμηνεύουν
Μαρία Μπαλτατζή: Τζούλια / Κόμισσα-Ιδιοκτήτρια Αρχοντικού
Nίκος Παλπάνης: Ζαν / Υπηρέτης
Βασιλική Χαραλαμπίδου: Κριστίν / Μαγείρισσα-Αρραβωνιαστικιά Ζαν
Σκηνοθεσία-Επιμέλεια
Σκηνικών/Κοστουμιών/Μουσικής
Μαρία Μπαλτατζή
Ώρα Προσέλευσης: 21.00 Ώρα Παράστασης: 21.30
Διάρκεια: 90΄
Θέσεις περιορισμένες / Απαραίτητη η τηλεφωνική
κράτηση
Τιμή εισιτηρίου: 10€ (με ποτό)
Φοιτητικό/Κάρτα Ανεργίας: 7€
Ολύμπου 88(Αρχαία Αγορά)
Τηλ.2310272909-2310285452-6974195079
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου